Bireysel Başvuru – Anayasa Mahkemesi
Bireysel Başvuru
Türkiye Cumhuriyeti Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne 1954 yılında taraf olmuş; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine bireysel başvuru hakkını 1987’de, zorunlu yargılama yetkisini ise 1990 yılında kabul etmiştir. 2004 yılında yapılan anayasa değişikliğiyle de başta Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi olmak üzere, Türkiye’nin taraf olduğu temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşmelere, kanunların üzerinde bir değer atfedilmiştir. Temel haklarla ilgili “evrensel ölçütlere” atıf yapan değişikliklerin son halkasını ise, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliğiyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolunun açılması oluşturmuştur.
Bireysel başvurunun uygulamaya geçirilmesiyle, kamu gücünü kullanan kişi ve kurumların sebep olduğu hak ihlallerine karşı 23 Eylül 2012 tarihinden itibaren anayasal yargı denetimi başlatılmıştır. Buna göre, 23 Eylül 2012 tarihi itibarıyla herkes, Anayasa’mızda güvence altına alınmış temel hak ve özgürlüklerinden, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kapsamındaki herhangi birinin kamu gücü tarafından ihlal edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurabilmektedir.
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Süresi ?
- Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru, kanun yolu öngörüldüyse bu yollarının tamamının tüketildiği tarihten, idari ve adli başvuru yolu öngörülmediyse ihlalin tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılmalıdır. Bu süreyi aşan başvurular başka bir inceleme yapılmaksızın reddedilir. Süreler nihai kararın tebliği öngörüldüyse tebliğ tarihinden, tebliğ şartı öngörülmediğinde başvurucunun kararın içeriğini kesin olarak öğrenebildiği tarihten başlar.
Anayasa Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Şartları Nelerdir ?
A ) ŞEKİL YÖNÜNDEN BİREYSEL BAŞVURU ŞARTLARI
- Kanuni temsilci veya avukat vasıtasıyla takip edilen başvurularda başvurucuyu temsile yetkili olunduğuna dair belge.
- Harcın ödendiğine dair belge.
- Nüfus cüzdanı örneği, başvurucu yabancı ise geçerli kimlik belgesi.
- Tüzel kişilerde tüzel kişiliği temsile yetki belgesi.
- Nihai karar ya da işlem tebliğ edilmişse tebellüğ belgesi.
- Dayanılan belgelerin asılları ya da onaylı örnekleri.
- Tazminat talebi varsa uğranılan zarar ve buna ilişkin belgeler.
- Başvuru süresinde yapılamamışsa mazereti ispatlayan belgeler.
B ) BİREYSEL BAŞVURU ‘NUN MADDİ YÖNDEN ŞARTLARI
- Başvurucunun güncel ve kişisel bir hakkının doğrudan etkilenmesi; Bireysel başvuru yoluna yalnızca temel hakkı ihlal edilen ve bu ihlalden doğrudan etkilenen mağdur başvurabilir.
- İhlalin giderilmesi için öngörülen tüm idari ve yargısal başvuru yollarının tüketilmiş olması; Anayasa Mahkemesi başvuru yapıldığı tarih itibariyle başvuru yollarının tüketilip tüketilmediğini kendisi değerlendirir. Eğer diğer idari ve yargısal yollar tüketilmediyse başvuru ‘erken başvuru’ olarak adlandırılıp başvuru kabul edilmez. Anayasal başvuru ikincil kanun yolu olduğundan ihtilaf ilk derece mahkemeleri ve yüksek mahkemeler önünde görülmüş olması şart koşulmuştur. Başvurucu ilk derece mahkemesinden aldığı kararı temyiz etmeden kesinleştirirse kesin hale gelen kamu işlemi aleyhine anayasa mahkemesine gidilmez.
- Başvurunun anayasal açıdan önem taşıması; Bir olayın ortaya çıkardığı mesele hakkında henüz anayasa mahkemesinde karar verilmemiş olması, Anayasa mahkemesinin yerleşik içtihatlarına rağmen diğer yargı mercilerin sistematik biçimde bu içtihadı göz ardı etmesi ve başvuruya sebep olan ihlalin ciddi boyutta olması veya başvurucuyu esaslı şekilde etkilemesi gerekir.
Bireysel Başvuru Elektronik Formu
Bireysel başvuru formu indirildikten sonra Acrobat programı ile birlikte açılması gerekmektedir. Formu bilgisayar ortamında doldurmak için Acrobat Reader 9 ve üzeri bir sürüm gerekmektedir. Form çıktı alınıp el yazısı ile de doldurulabilir.
Bireysel Başvuru formunun bilgisayar ortamında açılmaması durumunda indirme kılavuzundan yararlanabilirsiniz. İndirme Kılavuzuna ulaşmak için Tıklayınız.
